Na 25 jaar in het onderwijs heb ik een ding geleerd: lesgeven is net topsport, maar dan met meer krijt en minder applaus. In die tijd heb ik allerlei dingen opgepikt die je niet in de lesboeken vindt, maar die het verschil maken tussen overleven en genieten van je werk. Hier zijn mijn speelse tips die je helpen om met een lach voor de klas te staan, zelfs op de drukste dagen.
1. Lesgeven is persoonlijk
Lesgeven is niet alleen het overbrengen van kennis; het is het delen van een stukje van jezelf. Maar let op, leren gaat vooral over wat de leerlingen eruit halen. Je kunt een fantastisch verhaal ophangen, maar als de leerlingen er geen persoonlijke klik mee hebben, blijft het bij hen niet hangen. Merken dat ze meer aandacht hebben voor de Black Friday-deals dan voor jouw les? Pas je aanpak aan! Maak het persoonlijk, verbind jouw verhaal met hun wereld..
2. Blijf nieuwsgierig en stel vragen
Het verschil tussen naar school gaan en jezelf blijven scholen? Nieuwsgierigheid! We docenten volgen talloze cursussen, maar verliezen soms onze kinderlijke verwondering en nieuwsgierigheid. Dat is zonde! Stel vragen, blijf op ontdekkingstocht, en neem niet zomaar alles voor waar aan. Google iets, vraag het aan ChatGPT, en blijf verwonderd. Dat houdt niet alleen je lessen fris, maar jou ook! Werkt ook perfect bij weerstand overigens. Verander dit in nieuwsgierigheid en er is geen blokkade meer maar de deur wordt geopend voor nieuwe mogelijkheden.
3. Kopiëren mag!
Kopieer, imiteer, en leer! Kinderen doen het al van nature—ze imiteren om te leren. Dus waarom zouden wij volwassenen daar niet gebruik van maken? Of je nu een idee leent van een collega of een werkvorm oppikt uit een boek, geef het jouw eigen twist en zet het in. Niemand hoeft het wiel opnieuw uit te vinden. Sterker nog, juist door te kopiëren, maak je jezelf weer wat eigen.
4. Wees de docent die jij leuk vindt
Een leraar die alleen het lesplan volgt? Oersaai! Wees de docent die je zelf inspirerend, grappig en een tikje stout vindt. Voeg humor toe, doe eens iets onverwachts, en durf af te wijken van het script. Stel jezelf regelmatig de vraag: wat zou ík nu leuk vinden? Bouw dat in je les, en het plezier volgt vanzelf—voor jou en je leerlingen.
5. Gebruik je handen (en die van anderen)
Lesgeven gaat niet alleen om het hoofd; gebruik ook je handen! Laat je leerlingen iets doen, in plaats van alleen te denken. Of het nu een praktische opdracht is, een speels experiment of gewoon creatief bezig zijn, zet hun lichamen aan het werk. Vergeet niet: we zijn meer dan wandelende hoofden! Leren is ook een lichamelijke ervaring, dus geef het de ruimte.
6. Multitask met een knipoog
Doe verschillende projecten tegelijk en durf te spelen. Ga in die werkgroep, stel dat nieuwe project voor waarvan je denkt dat het je afleidt van je ‘echte’ werk. Daar gebeurt vaak de magie! En als je even vastloopt of moe wordt van een project, schakel over naar iets anders. Productief uitstellen noemen ze dat, en het geeft je brein rust. Zelfs als het betekent dat je even lekker staat te lamineren.
7. Doe iets zonder verwachtingen
Het klinkt simpel, maar doe eens iets zonder enige druk. Een hobby, een klein project—iets puur voor de lol. Brei zonder plan, schilder iets dat niemand hoeft te zien, of doe gewoon niets. Het helpt je ontspannen en geeft nieuwe energie. En dat plezier straal je weer uit in de klas.
8. Deel je successen
Wees trots op wat je bereikt en deel het! Of het nu gaat om een les die geweldig liep, een compliment van een collega, of een bedankje van een leerling. Laat het zien op social media, vertel het aan je vrienden, en hou een complimentenmap bij. Het is geen opscheppen, het is jezelf de erkenning geven die je verdient. En eerlijk is eerlijk, dat doen we docenten veel te weinig.
9. Verander van omgeving
Wissel eens van lokaal, school, of zelfs stad. Blijf niet te lang hangen in dezelfde routine, want dat laat je brein indommelen. Ga eens vergaderen in een koffietent, neem een workation, of geef een les in de buitenlucht. Een nieuwe omgeving prikkelt je creativiteit en geeft je nieuwe energie om met frisse ideeën terug te komen naar de klas.
Opzoek naar een andere omgeving voor een teamdag? Kijk eens bij www.dekrommehaan.nl
10. Less is more
Lesgeven is schrappen. Je hoeft niet alles in één les te stoppen. Hou het simpel, focus op wat echt belangrijk is, en laat ruimte over voor improvisatie en interactie. Een overvolle les maakt niemand gelukkig. Durf te snoeien en geef jezelf en je leerlingen de ruimte om te ademen.
Met deze tips kun je de stress verminderen en je speelsheid in het lesgeven behouden. Want uiteindelijk gaat het erom dat je werk niet alleen een plicht is, maar ook een plezier!
Hallo, ik ben Margo, een doorgewinterde docent, pedagoog en theatermaker met een uitgebreide ervaring in het onderwijs, van kleuters tot volwassenen. Momenteel vervul ik de rol van docent pedagogiek en onderwijsontwikkelaar aan de Hogeschool Inholland. Daarnaast maak ik theater en ben ik bezig met het schrijven van een boek over het belang van speelsheid in het onderwijs. Mijn drijfveer? Het plezier van spelen terugbrengen in het leven van volwassenen.
